VIÊM RUỘT – IBD: TỔNG QUAN VỀ BỆNH

Video giới thiệu này cung cấp thông tin về các nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và quản lý tổng thể bệnh Crohn.

1. Bệnh viêm ruột: Đối tượng và mức độ ảnh hưởng?

• Đàn ông và phụ nữ đều có khả năng bị ảnh hưởng như nhau bởi IBD.
• Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng bệnh IBD thường được chẩn đoán ở thanh thiếu niên và người trưởng thành trong độ tuổi từ 20 đến 30.
• Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng từ 1,5% đến 28% những người mắc IBD có người thân cấp 1, chẳng hạn như cha mẹ, con cái hoặc anh chị em ruột, cũng bị mắc bệnh này.
• Bệnh IBD có thể ảnh hưởng đến mọi người từ mọi thành phần dân tộc. Bệnh phổ biến hơn ở người da trắng, mặc dù tỷ lệ bệnh Crohn đã tăng lên ở người gốc Tây Ban Nha và người châu Á trong những năm gần đây.

2. Bệnh viêm ruột – IBD: Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng?

Thật không may, nguyên nhân của bệnh IBD vẫn chưa được hiểu rõ. Trước đây, chế độ ăn kiêng và căng thẳng đã bị nghi ngờ, nhưng bây giờ các bác sĩ nhận thấy những yếu tố này có thể làm nặng thêm nhưng không gây ra bệnh. Một số yếu tố chẳng hạn như hệ thống miễn dịch bị trục trặc, yếu tố di truyền, môi trường cũng có khả năng đóng một vai trò trong sự phát triển của nó

2.1 Bệnh viêm ruột và hệ thống miễn dịch

Hệ thống miễn dịch của một người thường tấn công và tiêu diệt những kẻ xâm lược bên ngoài như vi khuẩn, vi rút, nấm và các vi sinh vật khác. Trong một phản ứng miễn dịch bình thường, các tế bào đi ra khỏi máu đến ruột và gây viêm. Trong trường hợp bình thường, vi khuẩn vô hại có trong đường tiêu hóa được bảo vệ khỏi sự tấn công của hệ thống miễn dịch.

Ở những người bị IBD:

• Những vi khuẩn vô hại này hoặc một số tế bào trong đường tiêu hóa bị nhầm lẫn với những kẻ xâm lược bên ngoài và hệ thống miễn dịch gắn kết một phản ứng.
• Tình trạng viêm do phản ứng miễn dịch không biến mất. Điều này dẫn đến viêm mãn tính, loét, dày lên của thành ruột và cuối cùng là các triệu chứng của bệnh.

2.2 Bệnh viêm ruột và yếu tố di truyền

Bệnh IBD có xu hướng di truyền trong các gia đình, vì vậy nếu bạn hoặc người thân mắc bệnh, các thành viên gia đình của bạn cũng có nguy cơ cao hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng từ 5% đến 20% số người mắc IBD có người thân cấp 1, chẳng hạn như cha mẹ, con cái hoặc anh chị em ruột, cũng là một trong những bệnh. Vì vậy gen có thể đóng một vai trò trong việc tăng nguy cơ mắc bệnh, nguy cơ di truyền ở bệnh Crohn lớn hơn so với viêm loét đại tràng

Các yếu tố rủi ro di truyền khác:

• Nguy cơ mắc bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng cao hơn đáng kể khi cả hai cha mẹ đều mắc IBD.
• Bệnh phổ biến nhất ở những người có nguồn gốc Đông Âu, bao gồm cả người Do Thái gốc châu Âu.
• Đã có sự gia tăng số lượng các trường hợp được báo cáo trong dân số người Mỹ gốc Phi và châu Á trong những năm gần đây

Mặc dù có yếu tố di truyền liên quan đến tăng nguy cơ mắc IBD, nhưng không thể dự đoán ai có thể mắc bệnh Crohn dựa trên tiền sử gia đình

2.3 Bệnh viêm ruột và nhân tố môi trường

Nơi bạn sống dường như đóng một vai trò trong sự phát triển của bệnh Crohn. Nếu bạn sống ở khu vực thành thị hoặc ở một nước công nghiệp, bạn có nhiều khả năng mắc bệnh Crohn

Điều này cho thấy ảnh hưởng của các yếu tố môi trường, bao gồm:

• Chế độ ăn nhiều chất béo, thực phẩm tinh chế
• Chế độ ăn kiêng và căng thẳng
• Khí hậu phía Bắc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khi ở khí hậu miền Nam
• Hút thuốc lá: Hút thuốc cũng dẫn đến bệnh nặng hơn và nguy cơ phẫu thuật cao hơn. Nếu bạn hút thuốc, điều quan trọng là dừng lại

3. Bệnh viêm ruột – Crohn: Phân loại theo vị trí bị tác động

Nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh Crohn, điều quan trọng là phải biết được phần nào trong đường tiêu hóa của mình bị ảnh hưởng. Mặc dù các triệu chứng có thể khác nhau tùy theo từng người, loại Crohn mà bạn gặp có tác động đến các triệu chứng và biến chứng bạn có thể gặp phải.

3.1 Viêm ruột – đoạn dạ dày (viêm dạ dày, tá tràng)

Loại này ảnh hưởng đến dạ dày và đầu ruột non, được gọi là tá tràng.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Buồn nôn
• Nôn
• Ăn mất ngon
• Giảm cân

3.2 Viêm ruột đoạn hỗng tràng (viêm hỗng tràng)

Loại này được đặc trưng bởi các khu vực viêm loang lổ ở nửa trên của ruột non

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau bụng nhẹ đến dữ dội và chuột rút sau bữa ăn
• Bệnh tiêu chảy
• Lỗ rò có thể hình thành trong trường hợp nặng hoặc sau thời gian viêm kéo dài

3.3 Viêm ruột đoạn hồi tràng (viêm hồi tràng)

Loại Crohn này chỉ ảnh hưởng đến hồi tràng.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Giống như viêm hồi tràng
• Trong trường hợp nghiêm trọng, các biến chứng có thể bao gồm lỗ rò hoặc áp xe viêm ở góc phần tư dưới bên phải của bụng

3.4 Viêm ruột đoạn van Bauhin (van hồi – manh tràng)

Đây là dạng phổ biến nhất của bệnh Crohn. Nó ảnh hưởng đến phần cuối của ruột non, được gọi là hồi tràng và đầu ruột già, còn được gọi là ruột kết.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Tiêu chảy và chuột rút
• Đau ở phần giữa hoặc dưới bên phải của bụng
• Giảm cân đáng kể

3.5 Viêm ruột đoạn đại tràng (viêm đại tràng)

Loại này chỉ ảnh hưởng đến ruột kết, còn được gọi là ruột già. Tìm hiểu thêm về viêm đại tràng

Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Bệnh tiêu chảy
• Chảy máu trực tràng
• Bệnh quanh hậu môn, bao gồm áp xe, lỗ rò và loét
• Các tổn thương da và đau khớp là phổ biến ở dạng Crohn này hơn ở những người khác

4. Dấu hiệu nhận biết:

Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh viêm đại tràng giúp điều trị bệnh nhanh chóng và hiệu quả hơn. Do đó, ngay khi thấy những triệu chứng dưới đây, người bệnh nên đi khám và tích cực chữa trị bệnh, tránh để bệnh phát triển thành mãn tính gây khó khăn cho việc điều trị và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bản thân. Khi bị viêm đại tràng, người bệnh có thể có các triệu chứng sau:

4.1 Đau âm ỉ ở bụng

Đau bụng là dấu hiệu viêm đại tràng bất kì bệnh nhân nào cũng gặp phải. Khi bị bệnh lớp lót bên trong lòng đại tràng bị viêm, kèm theo đó có thể có những vết loét bên trên khung đại tràng dẫn đến các cơn đau ở người bệnh. Cơn đau bụng ở người bệnh viêm đại tràng có các đặc điểm như:

• Cơn đau thường bắt đầu xuất phát ở 2 bên vùng hố chậu hoặc có khi xuất hiện ở vùng hạ sườn hai bên, sau đó biểu hiện đau lan dần theo khung của đại tràng.
• Ban đầu khi mới bị bệnh, các triệu chứng đau này thường chỉ âm ỉ, càng ngày cường độ đau càng mạnh hơn, có khi bệnh nhân bị đau quặn từng cơn ở vùng dưới rốn do toàn bộ đại tràng co  bóp mạnh. Đau tăng mạnh sau khi ăn xong.
• Biểu hiện đau bụng thường kèm theo tình trạng mót rặn,mót đi cầu, cơn đau sẽ giảm sau khi bệnh nhân đi cầu được.
• Các cơn đau thường rất hay tái phát, tình trạng viêm ở đại tràng sẽ quyết định mức độ và tần suất của các cơn đau bụng.

Khi nhận thấy có các triệu chứng bệnh viêm đại tràng này, người bệnh cần nhanh chóng đi thăm khám và chữa trị, tránh để bệnh phát triển, ảnh hưởng tới sức khỏe.

4.2 Rối loạn đại tiện

Rối loạn đại tiện, tiêu hóa cũng là triệu chứng viêm đại tràng, nguyên nhân do chức năng của đại tràng bị suy giảm dẫn đến các rối loạn ở hoạt động đại tiện. Người bệnh đi ngoài táo lỏng thất thường, đi cầu nhiều lần trong ngày ( 2-6 lần ), phân thường không đóng thành khuôn mà bị nát. Trường hợp bệnh nhân viêm đại tràng có dấu hiệu tiêu chảy kéo dài sẽ dễ bị mất nước khiến cho môi khô, da dẻ thô ráp nhăn nheo, người mệt mỏi thiếu sức sống.

Đi cầu nhiều lần trong ngày là dấu hiệu của bệnh viêm đại tràng

Người bệnh có thể bị đi ngoài ngay sau khi ăn các thức ăn quá nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng, các đồ ăn có vị chua hoặc sau khi uống rượu bia. Có lúc bệnh nhân mót rặn nhưng không đi ngoài được, biểu hiện viêm đại tràng này có thể gặp ngay cả khi bệnh nhân mới đi ngoài xong.Bên cạnh đó, một dấu hiệu đặc trưng của bệnh nhân viêm đại tràng là luôn có cảm giác khó chịu trong bụng, bụng bị căng tức và đầy hơi, ì ạch giống như bị một khối đá đè nặng trong  bụng.

4.3 Phân có lẫn máu

Đây là triệu chứng của bệnh viêm đại tràng nặng, bên ngoài khối phân của bệnh nhân có thể lẫn máu màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm, kém theo đó có thể có chất nhày hoặc mủ. Những biểu hiện bất thường này bắt nguồn từ việc đại tràng bị viêm nặng gây xuất huyết ở các vết loét và tăng tiết dịch nhầy và mủ ở các tổn thương trong lòng đại tràng.

4.4 Rối loạn  giấc ngủ

Cảm giác khó chịu cùng với những cơn đau xuất hiện thường xuyên ngay cả khi ngủ khiến cho người bệnh khó đi vào giấc ngủ, hay bị đánh thức giữa đêm bởi các cơn đau và có khi không thể ngủ lại được nữa. Một số người còn có cảm giác mót rặn và muốn đi ngoài ngay cả vào bên đêm dẫn đến mất ngủ. Đó chính là một trong những triệu chứng viêm đại tràng mà bạn có thể gặp phải.

Người viêm đại tràng thường có dấu hiệu mất ngủ

4.5 Chán ăn

Cũng như nhiều căn bệnh ở đường tiêu hóa khác, người bệnh viêm đại tràng cũng có biểu hiện ăn uống không ngon miệng dẫn đến chán ăn, ăn uống qua loa cho xong bữa.

4.6 Cơ thể gầy sút

Nếu cơ thể bị giảm cân đột ngột trong một thời gian ngắn, hãy cảnh giác, đó có thể là triệu chứng của viêm đại tràng. Khi bị bệnh, cơ thể không hấp thu được hết các chất dinh dưỡng có trong thức ăn đưa vào dẫn đến việc thiếu hụt dưỡng chất. Kèm theo đó là biểu hiện ăn uống kém, rối loạn giấc ngủ khiến người bệnh bị sút cân nhanh, mặt mũi hốc hác, cơ thể gầy yếu.

4.7 Một số triệu chứng viêm đại tràng khác

Bên cạnh các triệu chứng viêm đại tràng ở trên, người bệnh còn có thể gặp một số biểu hiện thông thường như:+Các biểu hiện bên ngoài: Bệnh nhân có thể bị:

• Sốt.
• Suy giảm  trí nhớ.
• Tính tình nóng nảy hay cáu gắt.
• Da dẻ xanh xao do bị thiếu máu.
• Ở một số bệnh nhân còn xảy ra tình trạng đau bụng, chuột rút thậm chí sưng tấy do tắc ruột.

+Các biểu hiện bên trong: Dùng tay ấn nhẹ vào hố chậu sẽ nghe thấy tiếng óc ách, có cảm giác đau khi ấn dọc theo khung đại tràng.+Biểu hiện bên ngoài hệ thống tiêu hóa:

• Bệnh nhân bị viêm mắt.
• Xảy ra một số rối loạn về da.
• Mắc bệnh viêm khớp.

Trên đây là những dấu hiệu của bệnh viêm đại tràng mà bạn có thể dễ dàng nhận biết được. Là một căn bệnh khó chữa, tuy nhiên bệnh nhân hoàn toàn có hy vọng được chữa khỏi dứt điểm nếu phát hiện ra bệnh sớm. Do vậy ngay khi thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường kể trên người bệnh nên đến các cơ sở y tế khám để được chữa bệnh càng sớm càng tốt