Hội chứng ruột kích thích (IBS), còn được gọi là viêm đại tràng co thắt, là một rối loạn tiêu hóa có ảnh hưởng đến ruột già (đại tràng). Một số vấn đề tổng quan về hội chứng ruột kích thích sẽ giúp bạn hiểu và có cách sống chung hòa hợp khi gặp IBS.

1. Tổng quan về hội chứng ruột kích thích:

Một số lưu ý

  • IBS có thể gây khó chịu dai dẳng, nhưng nó thường không dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. IBS không gây ra thay đổi trong mô ruột, không gây tổn thương vĩnh viễn đến ruột giàhoặc làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
  • Hiện tại, không có cách chữa trị cho IBS. Các yếu tố chế độ ăn uống và cảm xúc có thể đóng một vai trò quan trọng trong IBS. Các triệu chứng thường cải thiện khi các cá nhân học cách quản lý tình trạng bằng cách quản lý chế độ ăn uống, lối sống và căng thẳng.
  • Các triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể được điều trị bằng thuốc và tư vấn. Các triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài là rất hiếm

Các yếu tố rủi ro

Các nhóm người sau đây có nhiều khả năng mắc IBS :

  • Người trẻ tuổi: IBS ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, nhưng thường xảy ra trước tuổi 45 (50% trước 35 tuổi). Các triệu chứng, thường bắt đầu từ những năm mười bẩy, mười tám tuổi đến hết các năm của lứa tuổi hai mươi (20 – 29 tuổi).
  • Giới tính: Nhìn chung, phụ nữ gặp nhiều hơn gấp 2 lần so với nam giới.
  • Lịch sử gia đình: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có người trong gia đình – chẳng hạn như cha mẹ hoặc anh chị em mắc hội chứng ruột kích thích thì có nguy cơ cao hơn đối với tình trạng này. Các nhà nghiên cứu đang  xem xét sự ảnh hưởng này có liên quan đến gen hay các yếu tố môi trường được chia sẻ trong gia đình, hoặc cả hai

Nghiên cứu về IBS vẫn đang được tiến hành. Cải thiện các biện pháp phòng ngừa và tìm thêm phương pháp điều trị mới chắc chắn sẽ có trong tương lai.

2. Nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích

Nguyên nhân chính xác của IBS không được biết đến. Hội chứng ruột kích ứng là hội chứng lâm sàng thông thường của một nhóm nhiều rối loạn. Các cá nhân khác nhau có thể có mức độ khác nhau về các rối loạn đơn lẻ trong nhóm hội chứng:

Tính bất thường của nhu động ruột: 

Thành của ruột được lót bằng các lớp cơ có chức năng co và thư giãn phối hợp ở mỗi nhịp khi chúng di chuyển thức ăn từ dạ dày qua đường ruột vào trực tràng

  • Các cơn co thắt mạnh hơn và kéo dài hơn bình thường khiến thực phẩm bắt buộc qua đường ruột nhanh hơn có thể gây ra khí, đầy hơi và tiêu chảy.
  • Ngược lại, các cơn co thắt ruột yếu có thể làm chậm quá trình đi qua thức ăn và dẫn đến phân cứng, khô.

Sự thiếu kiểm soát của hệ thần kinh với hệ tiêu hóa. 

Sự bất thường ở các dây thần kinh trong hệ thống tiêu hóa của bạn có thể khiến bạn trải qua cảm giác khó chịu hơn bình thường khi bụng của bạn căng ra do khí hoặc phân. Các tín hiệu phối hợp kém giữa não và ruột có thể khiến cơ thể bạn phản ứng thái quá với những thay đổi thường xảy ra trong quá trình tiêu hóa, dẫn đến đau, tiêu chảy hoặc táo bón.

Sự thay đổi vi khuẩn trong ruột. 

IBS có thể phát triển sau khi bị tiêu chảy nặng (viêm dạ dày ruột) do vi khuẩn hoặc virus. IBS cũng có thể liên quan đến sự dư thừa vi khuẩn trong ruột (sự phát triển quá mức của vi khuẩn). Nghiên cứu chỉ ra rằng hệ vi sinh vật ở những người mắc IBS có thể khác với hệ vi sinh vật ở những người khỏe mạnh.

Sự nhậy cảm tổn thương của nội tạng tăng cao

Đối với bệnh nhân có ngưỡng đau của nội tạng thấp hơn sẽ nhạy cảm với đau bụng khi trạng thái đầy hơi ở ruột kết. Các nghiên cứu loại bỏ đã cho thấy, mặc dù nhiều bệnh nhân than phiền về bụng bị trướng và căng nhưng khối lượng hơi tuyệt đối trong ruột là bình thường, nhiều bệnh nhân cảm thấy có sự thúc bách đại tiện ở trực tràng mặc dù khối lượng phân trực tràng lại thấp.

Các bất thường tâm lý – xã hội

  • Hơn một nửa số bệnh nhân với hội chứng ruột kích thích tìm đến bác sĩ với tâm sự phiền muộn, lo âu. Ngược lại, những người không tìm đến bác sĩ có tâm lý tương tự như những người bình thường.
  • Các bất thường tâm lý có thể ảnh hưởng đến cách người bệnh cảm nhận hoặc phải ứng với đau yếu hoặc các cảm giác nội tạng thứ yếu. Hầu hết những người bị hội chứng ruột kích thích, có thể thấy các dấu hiệu và triệu chứng nặng hơn hoặc thường xuyên hơn trong các sự kiện căng thẳng.
  • Kích thích tố: Tỉ lệ phụ nữ có hội chứng ruột kích thích nhiều gắp đôi nam giới, những thay đổi nội tiết có thể đóng một vai trò trong tình trạng này. Nhiều phụ nữ thấy các dấu hiệu và triệu chứng tồi tệ hơn trong hoặc xung quanh thời kỳ kinh nguyệt.

Không rõ nguyên nhân gây ra IBS, nhưng nó không truyền nhiễm hoặc liên quan đến ung thư. Các cá nhân khác nhau có thể có mức độ khác nhau về các rối loạn đơn lẻ trong nhóm hội chứng nêu trên

3. Các triệu chứng cơ bản và phân loại IBS

Không có một chẩn đoán dứt khoát, hình ảnh cụ thể hoặc xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể đại diện cho việc chẩn đoán IBS. Chẩn đoán là chủ quan dựa trên sự có mặt của một số triệu chứng mãn tính cơ bản sau đó đánh giá để loại trừ các nguyên nhân của các triệu chứng bệnh thực thể khác.

4 triệu chứng là thường gặp trong IBS

  • Bụng căng trướng: Có cảm nhận về bụng căng trướng mặc dù về mặt lâm sàng thì không rõ ràng
  • Đau bụng: thường là từng cơn, co thắt (quặn) và ở vùng bụng dưới, giảm đi lúc đại tiện, tăng lên khi có stress và đau nhiều hơn trong 1- 2 giờ sau bữa ăn. Thường đau không xẩy ra ban đêm hoặc cản trở giấc ngủ.
  • Tăng số lần đại tiện và bắt đầu kèm với đau bụng: Có thể táo bón, tiêu chảy, hoặc lần lượt cả táo bón và tiêu chảy. (Chú ý: Bệnh nhân có thể dùng từ táo bón để chỉ phân rắn và nhỏ, phải rặn, hoặc số lần đại tiện giảm. Tiêu chảy có thể liên quan với phân lỏng, đi luôn, thúc mót hoặc không nín cầm được đến khi đại tiện). Có trường hợp phân chắc rắn buổi sáng và tiếp theo những lần đại tiện lỏng hơn. Thường thấy có chất nhầy ở phần
  • Phân lỏng hơn khi bị đau bụng.

Triệu chứng bất tiện của hội chứng ruột kích thích

Các triệu chứng thường xấu đi sau khi ăn. Một đợt bùng phát có thể kéo dài từ 2 đến 4 ngày , và sau đó các triệu chứng có thể cải thiện hoặc hết hẳn. Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng ruột kích thích có thể rất khác nhau từ người sang người khác (Tìm hiểu thêm tại……).

Có 3 loại IBS chính (nhiều người trải nghiệm đủ các loại IBS khác nhau):

  • IBS bị táo bón (IBS-C):Có đau dạ dày, khó chịu, đầy hơi, đi tiêu không thường xuyên hoặc chậm, hoặc phân cứng hoặc vón cục.
  • IBS bị tiêu chảy (IBS-D):Có đau dạ dày, khó chịu, cần đi vệ sinh khẩn cấp, đi tiêu rất thường xuyên, hoặc phân lỏng hoặc lỏng.
  • IBS với mẫu phân xen kẽ (IBS-A):Có cả táo bón và tiêu chảy.

Đối với hầu hết mọi người, hội chứng ruột kích thích là một tình trạng mãn tính, mặc dù có thể có những lúc triệu chứng cải thiện hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn nhưng cũng có những lúc các dấu hiệu và triệu chứng lại phát tác. Ở Mỹ trong số 20% người Mỹ trưởng thành có các dấu hiệu IBS. Tại Việt Nam, tỉ lệ mắc bệnh vào khoảng 15-20% và trong số đó thì trên 50% không tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Việc gặp bác sĩ sẽ giúp ta loại trừ các tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn… giúp bạn yên tâm kiểm soát tình trạng của mình.

4. Ảnh Hưởng của hội chứng ruột kích thích với cuộc sống

May mắn thay, không giống như bệnh đường ruột nghiêm trọng khác như viêm loét đại tràng hay bệnh Crohn, hội chứng ruột kích thích không gây ra viêm nhiễm hay những thay đổi trong mô ruột hoặc làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên ảnh hưởng của nó với cuộc sống người mắc IBS không phải là nhỏ:

  • Tiêu chảy và táo bón, cả hai dấu hiệu đều có thể làm nặng thêm bệnh trĩ.
  • Việc phải tránh một số thực phẩm nào đó, có thể khiến bạn không có đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, dẫn đến suy dinh dưỡng.
  • Khó khăn trong việc đối phó với các triệu chứng khi phải đi ra ngoài có thể ảnh hưởng đến các kế hoạch với bạn bè và gia đình.
  • Sự khó chịu của hội chứng ruột kích thích có thể làm cho hoạt động tình dục không hấp dẫn hoặc thậm chí đau đớn.
  • Những người bị hội chứng ruột kích thích bỏ lỡ nhiều ngày làm việc (gấp 3 lần so với những người không có hội chứng này).
  • Những tác động của hội chứng ruột kích thích có thể khiến bạn cảm thấy không được sống một cuộc sống trọn vẹn dẫn đến chán nản hoặc thậm chí trầm cảm.

Phiền toái của hội chứng ruột kích thích với cuộc sống

Điều quan trọng nhất trong việc phòng tái phát Hội chứng ruột kích thích đó là duy trì lối sống lành mạnh kết hợp một chế độ ăn uống hợp lý. Hầu hết những người bị hội chứng ruột kích thích thấy các triệu chứng được cải thiện khi họ học cách kiểm soát tình trạng. Chỉ có một số nhỏ những người bị hội chứng ruột kích thích có các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng. Một số điều cần chú ý trong phòng tái phát hội chứng ruột kích thích như sau:

  • Bổ sung chất xơ trong thực đơn hàng ngày
  • Tránh xa chất kích thích như rượu, bia..
  • Hạn chế sử dụng thường xuyên café, thức ăn sinh hơi, nhiều gia vị.
  • Có lịch hoạt động thể chất hàng tuần
  • Thực hiện các biện pháp điều hòa tâm lý như massage, bấm huyệt, thiền.. để giảm stress, căng thẳng mệt mỏi.

Cùng với đó việc sử dụng các loại thực phẩm hỗ trợ giúp giảm các triệu chứng và tăng cường miễn dịch sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh tốt hơn.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *